اینکه می انگارند، یک فرددینی، فکرنمیکند، فکریست کاملا غلط. عقل، برای موءمن به یک دین یا یک ایدئولوژی، تابع آن دین یا آن ایدئولوژیست. ایمان دینی، ازاو میخواهد که عقلش، وسیله برای اثبات کردن آن آموزه دینی و محتویاتش یا وسیله دفاع کردن ازآن دین باشد. به عبارت دیکر، تعقل ، اسلحه برای دفاع ازآن دین بـشود. ولی، عقل انسان، به آسانی به وسیله وآلت، کاسته نمیشود. عقل ازاین پس، سفسطه گرمیشود، تا اندیشه های دینی خودرا به قدرت برساند. ازاینجاست که عقل دراو، عاملی بسیارخطرناک میگردد. چون عقل او متوجه و آگاه میشود که نیروی اثبات کردن وبه قدرت رسانیدن هرچیزی هست. از این ببعد، عقل موءمن به دین وایدئولوژی، دین وایدئولوژی خودش را، وسیله میسازد تا به منافع یاقدرت ولذت خود یا گروهِ خود برسد. بدینسان، دین موءمن، آلت دست عقل اومیشود. وهیچگاه او، دینی را که آلت دستش شده هست، رها نمیکند. دینی که میخواست، عقل انسان را وسیله خود سازد، خودش درپایان، وسیله عقل انسان میگردد. البته گوهرچنین عقلی، اسیر چنگال « رابطه تابعیت-حاکمیت » هست. عقلیست که برایش، « قدرت » بر«حقیقت»، ارجحیت دارد. برای چنین عقلی، چیزی حقیقتست که وسیله برای رسیدن به قدرت باشد.
Categories