«مسئله زن» و روشنفکران، طی تحولات دهه‌های اخیر(۱)

دکتر نیره توحیدی

مدرسه فمینیستی: شرایط بغرنج اجتماعی ایران موضوعات مربوط به زنان را در کلافی پیچیده نهان کرده و آن را به «مسئله زن» تبدیل نموده است. برای شناخت از این پیچیدگی ها و گشودن راهی برای برون رفت از بن بست های موجود در تاریخ معاصر کشورمان، دکتر نیره توحیدی در مقاله زیر، مسئله زن را با تکیه به مستندات و آراء روشنفکران برجسته ایران، در عرصه دموکراسی، فرهنگ، ادبیات، جامعه شناسی و سیاست به بحث گذارده است. در این نوشته پژوهشی، نویسنده تلاش کرده تا از پرتو مرور نظرات برخی از روشنفکران شناخته شدۀ اپوزیسیون، به نقاط کانونی «مسئله زن» راه یابد و مسیرهایی واقع گرایانه برای رهایی زنان از این مسئله، به دست دهد. جالب است که پس از دو دهه که از زمان نگارش این متن در «نیمه دیگر» (1367) می گذرد اما بستر تحلیلی و نتایج پژوهشی و بدیع آن همچنان به قوت خود باقی است. هم از این رو، مدرسه فمینیستی ضمن تشکر از نویسنده محترم آن برای در اختیار گذاردن این مقاله، آنرا برای علاقه مندان منتشر می کند که در ادامه می خوانید: …

ایران در آستانه یک فرصت تاریخی

الاهه بقراط

اگر در کشورهای عربی، نبرد بر سر دیکتاتوری پیشین و جمهوری‌های اسلامی «دموکراتور» باشد که به نظر من در حال شکل‌گیری است، اتفاقا در ایران نبرد بر سر جمهوری اسلامی موجود و نیروهای مدافع دمکراسی است که یک دیکتاتوری اسلامی را از جمله با ابزار دمکراسی (انتخابات) تجربه کرده است. در این میان «الگوی ترکیه» نه برای دمکرات‌ها بلکه برای اسلام‌گرایان میانه‌رو چه بسا ایده‌آل باشد اما دیر یا زود تناقض‌های آن نیز از جایی، مثلا تغییر قانون اساسی به سود «دین» و انتخاب چندباره اردوغان بیرون خواهد زد.

زنان خاورمیانه: پیشروی و پس زنی

پروفسور نیکی. ر . کدی* / مترجم: نیایش طلایی و صبا پرهام

در طول این سه دهه علیرغم سرکوب جنبش های اعتراضی؛ زنان نقش سیاسی مهمی را بر عهده داشتند. در طول جنگ ایران و عراق؛ آیت الله خمینی؛ دلسردی زنان را برای کار کردن از بین برد و حتی در دوره اول، زنان حتی در بسیاری از تخصص های غیردولتی جدید وارد شدند. زنان خویشاوند رهبران سیاسی عملگرا و مترقی نقش مهمی در بازگردان برخی حقوق زنان و فرصت های آموزشی داشتند. از جمله این زنان می توان زهرا رهنورد که در انتخابات دوره نهم ریاست جمهوری در سال 1384؛ رئیس دانشگاه زنان (دانشگاه الزهرا) بود؛ اعظم طالقانی بنیانگذار انجمن همبستگی زنان ایران و ناشر روزنامه «پیام هاجر»؛ فائزه هاشمی دختر آیت الله هاشمی رفسنجانی رئیس جمهور سابق ایران که کمیته زنان ورزشکار مسلمان را راه اندازی کرد و «روزنامه زن» را منتشر کرد؛ نام برد. این افراد و اسلام گرایان مترقی دیگر از مزایای گسترده توسعه آموزش (که شامل آموزشهای مذهبی هم می شد) برای زنان و دختران برای بهبود دیدگاههای اسلامی آنها ــ جهت دستیابی بهتر به حقوق زنان ــ استفاده کردند. این آموزش‌ها شامل نشر و بیان تفاسیر جدید از قرآن، سنت و قوانین اسلامی و همچنین تشکیل گروههای جدید زنان برای بحث راجع به این مباحث می شد. این تغییر و تحولات شباهت بسیار زیادی داشت با جریانات مشابه که در دیگر کشورهای مسلمان دیده می شد.

«مرگ» باستانشناسی در ایران

سحر فرازمند

– هفته گذشته طی اقدامی عجولانه به کارکنان پژوهشکده باستانشناسی ابلاغ شد که یا باید به شیراز کوچ کنند یا از سمت خود کناره‌گیری کنند. تبعات این تصمیم شتاب‌زده و غیر کارشناسی هنوز بر ما پوشیده است، اما بر اساس شواهد و دلایلی که حتی بر افراد غیر کارشناس واضح می‌نماید، این تصمیم عواقب فاجعه‌بار تخریب بیشتر آثار باستانی و میراث فرهنگی ایران را در پی خواهد داشت.

بیائید باهم این بیانیه را امضاءکنیم

درفرهنگ اصیل ایران ، جان وخرد انسان، مقدس هستند و هیچ قدرتی حق ندارد آنهارا بیازارد . اگر خداهم چنین امری بکند ، اهریمن است و به خدائی پذیرفته نمیشود . با طرح « قداست جان وخرد انسانی » درایران ، رژیم اسلامی ،سرنگون ساخته میشود ، و قدرت آخوندی ، درآینده به کلی ازبین میرود . آنها دیگر نمیتوانند فتوای جهاد وقتل و … بدهند، و قدرت خود را از دست میدهند . این یک اقدام برجسته تاریخی است . دوستان بیائید ،بیانیه ای با این اصل، به عنوان « برترین اصل قانون اساسی ِ» آینده ایران ، بنویسیم وپیشقدم شده آنرا امضاء کنیم ، تا بزرگترین انقلاب مردمی را درایران راه بیندازیم