«خرد»، در فرهنگ ایران، پدیده ایست که ازتجربیات ژرف ایرانیان با «ماه» پیدایش یافته است. «ماه»، برای ایرانیان «اصل روشنی وبینش درتاریکی» بوده است. ماه، چشمیست که هم تاریکی را روشن میکند وهم می بیند. دیدن درتاریکی، به معنای آنست که از راه «جستجوکردن وآزمودن» است که میتوان به «روشنی وبینش خوبی وبدی رسید» و برگزید. مغـز انسان که « maz-ga» باشد به معنای «جایگاه ماه = maz » است. در شاهنامه، انسان درخت سرویست که فرازش «ماه گـِرد = ماه پـُر» هست. انسان، اصل همیشه ازنوسبزشونده و عشق است که بـَرَش، «ماه پُر» است. واژه «خرد = xratu = ratu + xra » درست حاوی همین معنا ست. «xra» همان «هـره، خار، خاره» است که به معنای «زن و ماه پـُر» است که «زنخدا ماه» باشد. پسوند «ratu» همان واژه «رَد» است که دراصل به معنای «داد وقانون» و «سروروسالار» است. تخم ماه در مغـز هر انسانی هست و خرد هرانسانی، «ماه خدا، یا اصل روشنی وبینشی» است که همه چیزها را خود درتاریکیها، میجوید ومیآزماید و خود، «رَد» یا سرچشمه «داد وقانون» میباشد. خرد هرانسانی، هم روشنگروهم بیننده قائم به ذات خود هست که سرچشمه پیدایش قانون وداداست.
دسته‌ها