جمعه گردی اسماعیل نوری علاء

esmail@nooriala.com

۱

جمعه گردی هفتهء پيش به سفر دو هفته ای شکوه ميرزادگی و من به شهر تورنتوی کانادا اختصاص يافت و اکنون که به کاشانه بازگشته ايم و حرکت زمان به ريتم عادی خود برگشته است ابتدا خواستم به چند مطلبی که در طول سفر يادداشت کرده بودم بپردازم اما ديدم در همين سفر هم به مسائل مختلفی برخورده ام که معمولاً در «عالم صغير» اتفاق می افتند اما خبر از آنچه هائی دارند که در «عالم کبير» رخ می دهد و دريغ است که از کنار آنها بی اعتناء بگذريم و نکوشيم تا از دل شان خبرها و دلالت هائی آشکارساز را بيرون نکشيم. پس اين هفته، اگرچه نمی خواهم سفرنامه بنويسم، اما می کوشم تا آلبوم عکسی ذهنی را بی هيچ تفسيری پيش رويتان بگشايم تا زير و بم های سفر به عالم صغير تورنتو را با شما شريک شده باشم. نتيجه گيری و عبرت آموزی اش بماند با شما و برداشت تان از تماشای اين آلبوم.

ده سال پيش هم من به اين دو «عالم» توجه کرده و فکرهائی در مورد آنها را در مطلبی با عنوان «کشور خارج از کشور» آوردم ـ در نشريه ای که با شکوه ميرزادگی منتشرش می کرديم و «پويشگران» نام داشت.(۱) در آن مطلب به اين نکته پرداخته بودم که ما ايرانيان ساکن در «خارج از کشور» توانسته ايم «کشور» ی از آن خود بوجود آوريم که اگر چه تمرکز جغرافيائی ندارد اما سرنمونه ای را در خود تکرار می کند که شهرهای مختلف ايرانی نشين دنيا را برای ما ايرانيان حال و هوائی خودمانی می بخشد. سفر به هر شهر عالم سفر به شهری از شهرهای «کشور خارج از کشور» است که اگرچه همگی بازسازی سرنمونه ای کلی اند اما، به دلايل مختلف، هر يک ويژگی های خاص خود را نيز دارند و ترکيب جمعيتی شان می تواند با شهرهای ديگر متفاوت باشد. مثلاً، شهر محل سکونت ما، دنور، در ايالت کلرادوی آمريکا، حال و هوائی بيشتر حرفه ای و کمتر سياسی يا هنری و ادبی دارد؛ و جمعيت ايرانی اش بيشر صاحب شغل و حرفه هائی فنی ـ علمی ـ تخصصی هستند. حال آنکه پا به «تورنتو» که می گذاری می بينی به جهانی رنگارنگ وارد شده ای که هزارگونه ايرانی خود را به آن رسانده و در آن متوطن شده اند؛ از يکسو شايد بخاطر سهولتی که دولت کانادا در صدور ويزای اقامت و کار و پناهندگی ايجاد کرده است؛ و از سوئی شايد برای اينکه حکومت اسلامی، در جستجوی پناهگاهی برای روز مبادايش، آدم ها و سرمايه هايش را بيشتر به آنجا منتقل کرده و دانشجويان بورسيه اش راحت تر در دانشگاه های اين شهر جا خوش کرده اند. در نتيجه، تورنتو شهر درهم پيچيده ای است که همه نوع آدم ايرانی را می توانی در آن بيابی، بخصوص وقتی که قرار است با آنها به گفتگو بنشينی…