استاد فلسفه در دانشگاه تورنتو
بی بی سی – شنبه ۲۰ اسفند ۱۳۹۰
بحث در مورد احمد کسروی و آثارش همواره در میان روشنفکران ایران به برانگیختن تعصبات تند و هیجان زده موافقین و مخالفین افکارش انجامیده است.
در این میان شایعه ها و بد فهمی هایی که در بیش از نیم قرن گذشته در مورد کسروی در میان تحصیل کردگان ایران رواج پیدا کرده، سبب ستایش ها و انتقادهای تو خالی شده که بر پایه بررسی دقیق و جامع آثار او نیست.
بحث دربارهٔ ليبراليسم در ايران همواره با اشاره به دولتهای ليبرال در اروپا و آمريکا و بدون توجه به آثار و افکار انديشمندان ليبراليسم کلاسيک صورت میگيرد. به همين جهت زمانیکه صحبت از روشنفکری ليبرال به ميان میآيد، اکثر معتقدان به اين مکتب به عنوان “بورژوا”، “دشمنان طبقهٔ زحمتکش” و “طرفداران امپرياليسم غربی” معرفی ميشوند. درحاليکه ليبراليسم کلاسيک قبل از اينکه آموزهٔ ايدئولوژيک حزبی سياسی باشد به منزلهٔ انديشهای فلسفی دربارهٔ انسان و آزادیهای اجتماعی او شکل گرفته است.
tajdolati@radiozamaneh.com
در پی انتشار بیانیه ی پنج مادهای میرحسین موسوی در مورد مطالبات جنبش مردم ایران و پس از اعلام بیانیه ی ده مادهای پنج نواندیش دینی، گروهی از روشنفکران و کنشگران سکولار که چند تن از روشنفکران دینی نیز در میان آنان قرار دارند، بیانیهای را در حمایت از مطالبات اعلام شده توسط میرحسین موسوی منتشر کردند. دکتر رامین جهانبگلو، استاد علوم سیاسی در مرکز اخلاقیات دانشگاه تورنتو، یکی از ۵۴ امضا کنندهی بیانیهی روشنفکران سکولار است. با رامین جهانبگلو در بازگشت از سفر چند هفتهای به مصر و هند که برای شرکت در چند کنفرانس و ایراد سخنرانی در زمینهی جنبشهای سیاسی− اجتماعی و رفتارهای خشونت پرهیز صورت گرفته بود، در بارهی تحولات چند ماه اخیر ایران و چند بیانیهای که به تازگی منتشر شدهاند، گفتوگویی داشتم.
پرسش: پس از گذشت هفت ماه از آغاز جنبش سبز که او ترجیح میدهد آن را جنبش مدنی ایران نامگذاری کند، آیا حرکت سیاسی− اجتماعی مردم ایران گستردهتر شده یا محدودتر؟
پاسخ: جنبش مدنی ایران از جهاتی گستردهتر شده است. هرچند ممکن است دیگر تظاهرات سه میلیونیای مانند دوشنبهی بعد از پایان انتخابات ریاست جمهوری در ایران نداشته باشیم، ولی به هرحال از لحاظ شرکت ذهنی و فکری مردم در این جنبش، چه در داخل و چه در خارج از ایران، به نظر میآید که جنبش گستردهتر شده است. حس مسئولیت جامعهی مدنی ایران نسبت به آیندهی کشور، نسبت به آیندهی جنبش سبز و نسبت به مسایلی که امروز ایران از نظر سیاسی، اقتصادی و اجتماعی با آن درگیر است نیز به مراتب بیشتر شده است. بنابراین میتوان گفت که جنبش نه از نظر کمّی که از نظر کیفی گسترده تر شده است.